چگونه عطر درست کنیم؟

از طلوع تمدن، انسان‌ها شیفته‌ی رایحه‌ها بوده‌اند. از گلبرگ‌های معطر و ادویه‌های تند گرفته تا بوی خوش باران و خاک نمناک، دنیای عطرها پر از رمز و راز و شگفتی است. اگر شما هم به دنبال خلق رایحه‌ای منحصر به فرد و خاص هستید، ساخت عطر در خانه میتواند یک ماجراجویی جذاب برای شما باشد. درست کردن عطر کار ساده‌ای نیست و زمان و دقت زیادی لازم دارد. با این حال ما سعی کردیم ساده‌ترین روش ساخت عطر را به شما آموزش دهیم. البته توقع نداشته باشید که عطر دست ساز شما به خوشبویی عطر شنل و یا ماندگاری عطر کرید باشد! با این حال خوبی داشتن یک عطر دست ساز این است که شما می‌توانید رایحه منحصر به‌ فرد خودتان را داشته باشید. همچنین اگر از مواد مرغوب استفاده کنید و تمام نکات را به دقت رعایت کنید ماندگاری عطرتان نیز بالا خواهد بود.

شما می‌توانید بهترین عطرها را با ضمانت کیفیت و اصالت کالا و به صورت قسطی از عطر اورجینال خریداری کنید. در این مقاله به تاریخچه عطرسازی، اجزای تشکیل دهنده هر عطر و نحوه ساخت عطر با رایحه مورد علاقه خودتان می‌پردازیم.

تاریخچه عطرسازی

مصریان باستان اولین کسانی بودند که از رزین، روغن‌های معطر و گیاهان خوش‌بو برای ساخت رایحه‌های خود استفاده می‌کردند. البته آن‌ها از این عطرهای دست ساز در مراسم‌های مذهبی خود استفاده می‌کردند. بنابراین، به نوعی عطرسازی بیشتر یک عمل عرفانی بود که مختص نخبگان و اعضای فرقه‌های مذهبی بود. با گذشت زمان این هنر به دست مردم جامعه در یونان و روم رسید و عطرسازی به مرور تبدیل به یک صنعت شد.

هر فرهنگ باستانی کاربردهای متفاوتی برای عطر در نظر می‌گرفت. به طور کلی از عطر و بخور بیشتر در مراسم‌های خاص استفاده می‌کردند، اما آنها در خوشبو کردن حمام و بدن نیز استفاده کاربرد داشتند. عطرها حتی در بسیاری از مراسم‌های تدفین به ویژه مصریان، استفاده می‌شد. از عطرها  برای تصفیه هوا نیز استفاده می‌شد. چینی‌های باستان و اروپاییان قرون وسطی معتقد بودند که عطر هوا را تصفیه و از بیماری ها جلوگیری می‌کند. پزشکان باستان از عطرها برای درمان عفونت و حتی بیماری‌های روانی نیز استفاده می‌کردند. با این حال عطرسازی مدرن، مانند محصولاتی که امروزه از آن‌ها استفاده می‌کنیم، ریشه در اواخر دهه 1700 دارد، زیرا فرایند انفلوراژ (فرآیندی که در آن از چربی‌های جامد بدون بو استفاده می‌کنند تا ترکیبات معطر مانند روغن فرار گیاهان را استخراج کنند) در فرانسه ظهور پیدا کرد.

با گذشت زمان و ظهور روش‌های تقطیر مدرن در هنگام انقلاب صنعتی، اسانس‌های قوی‌تری تولید شد. همچنین تولید انبوه اسانس، قیمت این روغن‌ها را پایین آورده و تولید عطر را گسترده‌تر کرد. بنابراین به مرور زمان عطر از یک کالای لوکس به یک کالای در دسترس برای همه طبقات جامعه تبدیل شد.

عطرسازی در ایران

ایرانیان باستان نیز صدها سال بر تجارت عطر حکومت کردند و به عنوان مخترعان عطرهای غیر روغنی شناخته می‌شوند. در دوره ساسانی تولید آبهای معطر و عطر بسیار رواج داشت. عطر در جامعه اصیل ایرانی جایگاه بالایی داشت. پادشاهان ایرانی اغلب رایحه‌های مخصوص خود را داشتند که همراهان و بستگانشان اجازه استفاده از آن را نداشتند. برای مثال در سنگ‌نگاره‌های تخت جمشید، داریوش هخامنشی اغلب در حالی که بطری های عطر یا بخور خود را در دست دارد، به تصویر کشیده می‌شود. همچنین تصویر خشایار شاه نیز با گل‌های زنبق دره که اغلب در عطرها استفاده می‌شود، ساخته شده است. طبق تحقیقات باستان شناسان و تاریخ‌دانان، تجهیزات عطرسازی و کارگاه‌های تولید عطر در ایران باستان فراوان بوده و آن‌ها دوست داشتند با فرایند تقطیر، رایحه‌های مختلف را آزمایش کنند.

شناخت علم عطرسازی

پیش از اینکه دست به کار شوید و درست کردن عطر در خانه را شروع کنید باید یک سری اطلاعات درباره علم عطرسازی به دست آورید:

عطرها از رایحه‌های مختلف در چندین سطح ساخته می‌شوند که به هر کدام از این رایحه‌ها نت گفته می‌شود. هنگامی که عطری را روی پوست خود اسپری می کنید، به ترتیب رایحه نت‌های آغازین یا بالایی، نت‌های میانی و نت‌های پایه در محیط حس می‌شود. نت‌های بالایی همان چیزی است که هنگام باز کردن درب عطر و یا اسپری کردن آن حس می‌شود. رایحه نت‌های آغازین معمولاً در عرض 10 تا 15 دقیقه ناپدید می‌شود. از محبوب‌ترین نت‌های بالایی می‌توان به رایحه ریحان، ترنج، گریپ فروت، اسطوخودوس، لیمو ترش، نعناع، رزماری و پرتقال شیرین اشاره کرد.
نت های میانی با از بین رفتن نت‌های بالایی ظاهر می شوند. این نت‌ها هسته اصلی عطر هستند و تعیین می‌کنند که عطر به کدام خانواده تعلق دارد. به عنوان مثال، عطر شرقی، چوبی، تازه یا گلی. فلفل سیاه، هل، بابونه، دارچین، میخک، سوزن صنوبر، یاس، علف لیمو، شکوفه پرتقال تلخ، جوز هندی، گل رز، چوب رز، و یلانگ یلانگ جزو نت‌های میانی محبوب هستند.
نت‌های پایه نت‌های میانی عطر را برجسته و تثبیت می‌کنند. آنها پایه عطر را تشکیل می‌دهند و باعث می‌شوند رایحه تا 4 یا 5 ساعت و حتی بیشتر روی پوست شما ماندگار شود. نت‌های پایه معمولا از موادی با بوی قوی و تند تشکیل می‌شوند مانند چوب سدر، سرو، زنجبیل، نعناع هندی، کاج، چوب صندل، وانیل و خس‌خس.

هنگام مخلوط کردن تریکبات یک عطر، ابتدا نت‌های پایه، سپس نت‌های میانی و در آخر نت‌های اولیه را اضافه کنید. نسبت ایده آل برای ترکیب نت‌ها 30 درصد نت‌های ابتدایی، 50 درصد نت‌های میانی و 20 درصد نت‌های پایه است.

ساخت اسانس

شما می‌توانید از اسانس آماده استفاده کنید و یا در خانه اسانس مد نظر خود را تهیه کنید. برای این کار برگ خالص گیاهی که دوست دارید را در یک ظرف کوچک و به کمک قاشق چوبی له کنید. سپس در آن ظرف مقداری روغن بدون بو مانند بادام شیرین یا جوجوبا اضافه کنید؛ به اندازه‌ای که روغن روی برگ‌ها را بپوشاند. درب ظرف خود را ببندید و آن را در یک محیط تاریک به مدت دو هفته نگهداری کنید. پس از دو هفته روغن را از صافی رد کنید. اگر رایحه روغن شما آنقدر که می‌خواهید قوی نیست، می‌توانید مواد گیاهی قدیمی را جدا کرده و مجددا گیاه تازه را به روغن معطر خود اضافه کنید و مراحل قبل را تکرار کنید.  می‌توانید این روند را برای چند هفته یا حتی ماه‌ها تکرار کنید تا رایحه اسانس شما آن اندازه که دوست دارید قوی شود.

شما می‌توانید 1 یا 2 قطره از یک نگهدارنده طبیعی مانند ویتامین E یا عصاره دانه گریپ فروت را به روغن معطر خود اضافه کنید تا ماندگاری آن بیشتر شود. برای رایحه آرامش بخش از اسطوخودوس، مشک، نرولی و چوب سدر استفاده کنید. اگر دوست داید عطر شما با طراوت باشد از رایحه‌های مرکباتی استفاده کنید. همچنین گل رز رایحه لطیف و ملایمی دارد و برای ساخت عطر گزینه مناسبی است.

مواد لازم برای درست کردن عطر

• 2 قاشق غذاخوری روغن حامل: برای ساختن یک عطر، به چیزی بیشتر از نت‌های بالایی، میانی و پایه نیاز دارید. فرآیند شما با روغن حامل آغاز می شود. از روغن‌هایی مانند جوجوبا، بادام شیرین و روغن هسته انگور استفاده کنید.
• 6 قاشق غذاخوری الکل 100 پروف: الکل 100 پروف الکلی است که 50 درصد آن را اتانول تشکیل داده باشد.
• 2.5 قاشق غذاخوری آب معدنی
• 30 قطره اسانس: شامل 9 قطره نت اولیه، 15 قطره نت میانی و 6 قطره نت پایه.
• یک فیلتر قهوه
• قیف کوچک
• دو بطری شیشه‌ای تیره تمیز با سوپاپ هوا: سعی کنید از ظروف شیشه‌ای تیره استفاده کنید. زیرا شیشه تیره از عطر شما در برابر نور محافظت می‌کند. همچنین باید از تمیز بودن ظرف خود مطمئن شوید، زیرا هر گونه بوی باقیمانده به عطر شما منتقل می‌شود.

سعی کنید از یک قاشق استاندارد شیرینی‌پزی به عنوان پیمانه خود استفاده کنید.

نحوه درست کردن عطر در خانه

برای درست کردن عطر در خانه مراحل زیر را انجام دهید:

• ابتدا 2 قاشق غذاخوری از روغن حامل را در بطری دلخواه خود بریزید.
• به ترتیب نت‌های پایه، میانی و بالایی را اضافه کنید. به رایحه‌های استفاده شده توجه کنید؛ اگر یک رایحه بسیار قوی‌تر از بقیه است، باید مقدار کمتری از آن را استفاده کنید تا بر رایحه‌های دیگر غلبه نکند.
• 6 قاشق غذاخوری الکل را در بطری بریزید و درب آن را ببندید. ودکا یک انتخاب محبوب در میان عطرسازان است.
• اجازه دهید عطر حداقل 48 ساعت در یک محیط تاریک بماند. بهتر است تا 6 هفته صبر کنید تا رایحه ‌آن قوی‌تر شود. زمانی عطر شما کاملا آماده است که بوی الکل آن پس از چند ثانیه از بین برود و نت‌های خوشبوی آن باقی بماند. با این حال، اگر پس از گذشت مدتی، فقط بوی الکل را حس می‌کنید، شاید در ترکیب خود از الکل زیادی استفاده کرده باشید و یا لازم باشد عطر شما مدت بیشتری در محیط تاریک بماند تا به اصطلاح جا بیفتد. به طور کلی مدت زمان طلایی برای ساخت یک رایحه فوق‌العاده، سه ماه است.
• هنگامی که از رایحه عطر خود راضی بودید، 2 قاشق غذاخوری آب معدنی را به عطر خود اضافه کنید و به مدت یک دقیقه بطری خود را به شدت تکان دهید.
• با استفاده از فیلتر قهوه و قیف، عطر خود را در یک بطری شیشه‌ای تمیز و تیره بریزید.
• برای تهیه یک ماده معطر جامد (مانند بالم لب)، به جای آب از موم زنبور استفاده کنید. موم را ذوب کنید و آن را به عطر خود اضافه کنید. در نهایت مخلوط گرم را در ظرفی بریزید تا کاملا ببندد.

نکات مهم درست کردن عطر

• سعی کنید در عطرهای خانگی از چند نوع گل مختلف با رایحه قوی استفاده نکنید. گل رز دارای رایحه ملایم و لطیفی است و یکی از بهترین انتخاب‌ها در عطرهای خانگی است.
• شما می‌توانید عطر خانگی را روی لباس هم اسپری کنید. پارچه به خوبی رایحه عطر را حفظ می کند.
• از آنجایی که نت‌های پایه غالب هستند، سعی کنید از یک نت پایه در عطر خود استفاده کنید. همچنین اگر چند نت پایه دارید آن‌ها را یکی یکی و به ترتیب اضافه کنید تا رایحه عطر شما کاملا به تعادل برسد.
• از آب‌ میوه‌ها در عطر خود استفاده نکنید زیرا به سرعت فاسد می‌شوند و عطر شما را خراب می‌کنند.

ماندگاری عطر دست‌ساز چقدر است؟

اکثر عطرهای دست ساز باید در عرض سه ماه و حداکثر تا شش ماه استفاده شوند. مدت زمان ماندگاری عطر تحت تأثیر نحوه نگهداری آن است. گرما، رطوبت و نور زیاد باعث خراب شدن عطر خانگی شما می‌شود. سعی کنید عطر خود را در محیط خشک و خنک نگهداری کنید.

مشاهده کنید: ایا عطر جدایی می‌اورد؟

کلام آخر

ترکیب گل رز با رایحه وانیل، رایحه نعنا و چوب صندل، رایحه آرامش بخش گیاه اسطوخودوس، دنیای عطر سازی دنیایی جذاب و پر از رایحه‌های مختلف است. ساختن عطر کار سختی نیست؛ اما به ظرافت خاصی نیاز دارد و صبر و حوصله زیادی می‌طلبد. با این حال عطر سازی، یک دنیای هیجان انگیز و پر از تجربه‌های جدید و رایحه‌های خاص و مختلف است. اگر تجربه‌های جدید را دوست دارید، از خلق کردن لذت می‌برید، شیفته طبیعت و رایحه گیاهان هستید و یا دوست دارید عطر مخصوص به خودتان را داشته باشید؛ حتما دست به کار شوید و عطر مخصوص خودتان را درست کنید.